روانشناس اعصاب و روان فیزیولوژیستی است که در درک رابطه بین مغز و رفتار تخصص دارد. متخصصان این شاخه از روانشناسی اغلب بر چگونگی تأثیر آسیب ها یا بیماری های مغز بر عملکردها و رفتارهای شناختی تمرکز می کنند. در این مقاله به شناخت روانشناس اعصاب و روان، زمینه های کاری او و … اشاره شده است.
روانشناس اعصاب و روان
روانشناس اعصاب و روان، روانشناسی است که در درک رابطه بین مغز و رفتار تخصص دارد. مغز پیچیده است. اختلالات درون مغز و سیستم عصبی می تواند رفتار و عملکرد شناختی را تغییر دهد.نقش یک روانشناس اعصاب و روان این است که بفهمد ساختارها و سیستم های مغز چگونه با رفتار و تفکر مرتبط هستند. روانشناسان اعصاب و روان دارای دکترای روانشناسی و آموزش در زمینه روانشناسی عصبی هستند.
روانشناس اعصاب و روان در چه زمینههایی کمک میکند؟
روانشناسان اعصاب و روان افراد مبتلا به انواع مختلف اختلالات سیستم عصبی را ارزیابی و درمان می کنند. آنها از نزدیک با پزشکان از جمله متخصصان مغز و اعصاب کار می کنند. بیماریها، آسیبها و مشکلات مغز و سیستم عصبی میتوانند بر احساس، تفکر و رفتار فرد تأثیر بگذارند. علائمی که ممکن است به روانشناس اعصاب و روان نیاز داشته باشد، عبارتند از:
- مشکلات حافظه
- اختلالات خلقی
- مشکلات یادگیری
- اختلال در عملکرد سیستم عصبی
اگر سایر پزشکان نتوانند علت علائم را شناسایی کنند، یک متخصص اعصاب و روان میتواند به تعیین تشخیص کمک کند. همچنین روانشناس اعصاب و روان می تواند به تعیین اینکه چه آسیب هایی ممکن است داشته باشید و چقدر شدید هستند کمک کند. موارد زیر نمونه هایی از شرایطی است که متخصصان اعصاب و روان ارزیابی و درمان می کنند:
-
سکته مغزی
سکته مغزی میتواند رفتار، تفکر، حافظه و سایر عملکردهای مغز را به روشهای آشکار یا نامحسوس تحت تأثیر قرار دهد. متخصصان می توانند ارزیابی را برای کمک به تعیین درجه اختلال سکته انجام دهند.
-
بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون، یک اختلال پیشرونده است که می تواند مشکلات عصبی متعددی ایجاد کند. معاینه روانشناس اعصاب و روان میتواند مبنایی را برای کمک به تعیین پیشرفت بیماری و کاهش عملکرد فراهم کند.
-
آلزایمر و انواع دیگر زوال عقل
زوال عقل و آلزایمر می تواند در حافظه، شخصیت و توانایی های شناختی تداخل ایجاد کند. یک روانشناس اعصاب و روان می تواند یک معاینه برای کمک به تشخیص در مراحل اولیه انجام دهد.
-
صدمات تروماتیک مغزی
صدمات تروماتیک مغزی می تواند علائم مختلفی ایجاد کند. روانشناس اعصاب و روان می تواند به تعیین اینکه چگونه آسیب بر عملکردهایی مانند استدلال یا مهارت های حل مسئله تأثیر می گذارد، کمک کند.
-
ناتوانی یادگیری
روانشناس اعصاب و روان میتواند به تعیین اینکه یک فرد دارای کدام یک از انواع ناتوانیهای یادگیری است کمک کند و یک برنامه درمانی ایجاد کند.
ارزیابی عصب روانشناختی
این ارزیابی، ارزیابی عملکرد مغز شما است و شامل مصاحبه و سوالاتی است که به تشریح عملکرد شما در انجام وظایف روزانه و همچنین شناسایی مشکلات حافظه و نگرانی های مربوط به سلامت روان کمک می کند. این مصاحبه همچنین اطلاعاتی در مورد علائم، سابقه پزشکی و داروهایی که مصرف می کنید را پوشش می دهد.
ارزیابی شامل انواع مختلفی از تست های استاندارد شده برای اندازه گیری بسیاری از زمینه های عملکرد مغز است، از جمله:
- حافظه
- توانایی شناختی
- شخصیت
- حل مسئله
- استدلال
- احساسات
- شخصیت
اسکن های مغزی مانند سی تی اسکن یا ام آر آی نیز می توانند به روانشناس اعصاب و روان در تشخیص کمک کنند.
نتایج ارزیابی عصب روانشناختی
همانطور که اشاره شد، ارزیابی عصب روانشناختی اغلب شامل موارد زیر است:
- بررسی سوابق پزشکی بیمار
- مصاحبه با بیمار و همچنین یکی از اعضای خانواده، دوست نزدیک یا مراقب
- تست هایی که توانایی ها و خلق و خوی بیمار را اندازه گیری می کند.
با استفاده از این سه منبع اطلاعاتی، یک روانشناس اعصاب و روان گزارش جامعی را به بیمار ارائه می دهد که خلاصه ای از تاریخچه پزشکی مرتبط، نتایج ارزیابی آنها و مناطقی است که عملکرد شناختی یا عاطفی آنها تغییر کرده است. روانشناس اعصاب و روان با درک چگونگی عملکرد مغز و ارتباط آن با رفتار، به ایجاد یک برنامه درمانی کمک میکند. برنامه های درمانی ممکن است شامل دارو، درمان توانبخشی یا جراحی باشد.
انواع اختلالات روان
انواع اصلی بیماری های روانی که به ارزیابی و درمان روانشناس اعصاب و روان نیاز دارند، عبارتند از:
-
اختلالات رشد عصبی
این اختلال طیف وسیعی از مشکلات را پوشش میدهد که معمولاً از دوران نوزادی یا کودکی و اغلب قبل از شروع مدرسه شروع میشود. به عنوان مثال می توان به اختلال طیف اوتیسم، اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) و اختلالات یادگیری اشاره کرد.
-
طیف اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریشی
اختلالات روان پریشی باعث جدا شدن از واقعیت می شوند؛ مانند هذیان، توهم و تفکر و گفتار آشفته. بارزترین مثال این اختلالات اسکیزوفرنی است، اگرچه دستههای دیگر اختلالات نیز میتوانند گاهی با جدا شدن از واقعیت همراه باشند.
-
اختلالات دوقطبی و مرتبط با آن
این طیف شامل اختلالات با دوره های متناوب شیدایی، دوره های فعالیت بیش از حد، انرژی و هیجان و افسردگی است.
-
اختلالات افسردگی
اختلالات افسردگی شامل اختلالاتی است که بر احساس عاطفی شما تأثیر می گذارد، مانند سطح غم و اندوه و شادی و می توانند توانایی عملکرد شما را مختل کنند. به عنوان مثال می توان به اختلال افسردگی اساسی و اختلال نارسایی پیش از قاعدگی اشاره کرد. در انواع اختلالات افسردگی می توان از تشخیص و درمان روانشناس اعصاب و روان در جلسات مشاوره روانشناسی افسردگی کمک گرفت.
-
اختلالات اضطرابی
اضطراب احساسی است که با پیشبینی خطر یا بحران آینده همراه با نگرانی بیش از حد مشخص می شود. این اختلال می تواند شامل رفتاری باشد که هدف آن اجتناب از موقعیت هایی است که باعث اضطراب می شود. طیف اختلالات اضطرابی شامل اختلال اضطراب فراگیر، اختلال هراس و فوبیا است.
-
اختلالات وسواسی اجباری و مرتبط با آن
این اختلالات که به کمک روانشناس اعصاب و روان نیاز دارند، شامل مشغله های فکری یا وسواس و افکار و اعمال تکراری است. به عنوان مثال می توان به اختلال وسواس فکری-اجباری، اختلال احتکار و اختلال در کشیدن مو (تریکوتیلومانیا) اشاره کرد.
-
اختلالات مرتبط با تروما و استرس
این طیف از مشکلات روان، اختلالات سازگاری هستند که در آنها فرد در طول یا بعد از یک رویداد استرس زا زندگی با مشکل مواجه می شود. به عنوان مثال می توان به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اختلال استرس حاد اشاره کرد که برای درک و مدیریت آن باید به روانشناس اعصاب و روان مراجعه کرد.
-
اختلالات تجزیه ای
اختلالات تجزیه ای اختلالاتی هستند که در آنها احساسات شما مختل می شود، مانند اختلال هویت تجزیه ای و فراموشی تجزیه ای.
-
علائم جسمی و اختلالات مرتبط
فرد مبتلا به یکی از این اختلالات ممکن است علائم فیزیکیای داشته باشد که باعث ناراحتی عاطفی و مشکلات عملکردی می شود. این اختلالات شامل اختلال علائم جسمی، اختلال اضطراب بیماری و اختلال ساختگی است.
-
اختلالات تغذیه و خوردن
این اختلالات شامل اختلالات مربوط به غذا خوردن است که بر تغذیه و سلامت تأثیر می گذارد، مانند بی اشتهایی عصبی و اختلال پرخوری.
-
اختلالات حذف
این اختلالات که به کمک روانشناس اعصاب و روان نیاز دارند، مربوط به دفع نامناسب ادرار یا مدفوع به صورت تصادفی یا عمدی است. شب ادراری مثالی برای این نوع اختلال است.
-
اختلالات خواب و بیداری
اختلالات خواب به اندازه کافی شدید هستند که نیاز به توجه بالینی و تشخیص روانشناس اعصاب و روان دارند، مانند بی خوابی، آپنه خواب و سندرم پاهای بی قرار.
-
اختلالات جنسی
اختلالات جنسی شامل اختلالات پاسخ جنسی، مانند انزال زودرس و اختلال ارگاسم زنانه است.
-
نارسایی جنسیتی
نارسایی جنسیتی با تمایل فرد به جنسیت دیگر همراه است.
-
اختلالات مخرب، کنترل تکانه و سلوک
این اختلالات شامل مشکلات مربوط به خودکنترلی عاطفی و رفتاری مانند لپتومانیا یا اختلال انفجاری متناوب است.
-
اختلالات مرتبط با مواد و اعتیاد
این اختلالات شامل مشکلات مرتبط با استفاده بیش از حد از الکل، کافئین، تنباکو، مواد مخدر و همچنین اختلال اعتیاد به قمار است.
-
اختلالات عصبی شناختی
اختلالات عصبی-شناختی بر توانایی شما در تفکر و استدلال تأثیر می گذارد. این مشکلات شناختی اکتسابی (و نه رشدی) شامل هذیان و همچنین اختلالات عصبی شناختی ناشی از شرایط یا بیماری هایی مانند آسیب مغزی تروماتیک یا بیماری آلزایمر است که در تخصص روانشناس اعصاب و روان جای دارند.
-
اختلالات شخصیت
اختلال شخصیت شامل یک الگوی پایدار از بی ثباتی عاطفی و رفتار ناسالم است که باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی و روابط شما می شود. به عنوان مثال می توان به اختلالات شخصیت مرزی، ضد اجتماعی و خودشیفته اشاره کرد.
-
اختلالات پارافیلیک
این اختلالات شامل علاقه جنسی است که باعث ناراحتی یا آسیب شخصی می شود یا باعث آسیب احتمالی یا واقعی به شخص دیگری می شود. به عنوان مثال می توان به اختلال سادیسم جنسی و اختلال پدوفیلی اشاره کرد.
-
سایر اختلالات روانی
این طبقه شامل اختلالات روانی است که به دلیل سایر شرایط پزشکی بوده یا معیارهای کامل یکی از اختلالات فوق را ندارند.
نتیجهگیری
مغز انسان پیچیدهترین و شگفتانگیزترین عضو بدن انسان است و اختلالات درون مغز یا سیستم عصبی میتواند رفتار و عملکرد شناختی را تغییر دهد. روانشناس اعصاب و روان می تواند به تشخیص یک بیماری شناختی، رفتاری یا عصبی کمک کند. مراجعه به یک روانشناس اعصاب و روان و تکمیل آزمایشات می تواند به درک عمیق تری از وضعیت شما منجر شود.